BE ADVN AC641

1. Identificatie
1.1. Referentie/Code: BE ADVN AC641
1.2. Titel: Archief De Schalmei
1.3. Datering: 1935-1981 (1922)
1.4. Beschrijvingsniveau: Bestand
1.5. Omvang en medium van de beschrijvingseenheden: circa 4,5m

2. Context
2.1. Naam van de archiefvormer: Jeugd- en trekkersschaar De Schalmei
2.2. Institutionele geschiedenis
De Schalmei (6 november 1935) is een jeugd- en trekkersgroep gesticht door Toon De Jonck en ontstond uit de hervorming en de uitbreiding van Voetkajak, een niet officiële afdeling van VTBers Groot-Antwerpen die zich voornamelijk met wandeltoerisme, in de geest van de Vlaamse Padvinders, bezighield. Volkszang, volksdans en jeugdbeweging zijn de overige drie pijlers waarop deze groep gegrondvest is.
De Schalmei vindt aansluiting bij Natuur- en Stedenschoon, de Wielewaal en bij de Vlaamse Jeudherbergcentrale (VJHC). Via de centrale komen ze in contact en werken ze samen met andere trekkersgroepen zoals de Vedelaar, Windekind, Trekkers ter Gulden Kimme en de Vlaamse Trekvogels; van deze laatste neemt Schalmei de leiding op zich.
Contacten met onder andere de Koninklijke Vlaamse Opera (KVO), de Koninklijke Nederlandse Schouwburg (KNS) en de VTB zorgen ervoor dat er aan cultuurwerking wordt gedaan.
Eveneens in het kader van de samenwerking met VTB wordt er door Schalmei deelgenomen aan de voorstudie en de inhuldiging van de VTB-wandelpaden.
De Schalmei als volkskunstgroep komt tot volle bloei bij zijn aansluiting (mei 1936) bij het Vlaams Instituut voor Volkskunst (VIVO): de nadruk wordt gelegd op volksdans, volklied, huismuziek, poppen- en leekespel, maar vooral op eigen dansen, begeleid door muziek en zang. Er zijn derhalve nauwe contacten met Het Kempens Landjuweel en de Schuttersgilde Westerlo. De poppenkast van Johan Zwijsen wordt in die periode door Schalmei overgenomen en verdergezet.
Als VIVO-(kern)groep neemt Schalmei deel aan diverse VIVO-activiteiten zoals ondermeer cursussen en studieweekends, volksdansavonden, volksfeesten en zangoptredes: hierover wordt bericht in het VIVO-tijdingenblad De Speelman.
Toon De Jonck is VIVO-vertegenwoordiger voor Groot-Antwerpen.
In de mobilisatieperiode (1938-1940) werkt Schalmei mee aan de kerstpakettenactie voor de gemobiliseerden. Tijdens de oorlog worden tal van weekends georganiseerd in diverse jeugdherbergen zoals ondermeer in de Antwerpse jeugdherberg Jezuietenhof. Eveneens in die periode worden door Schalmei Meiboomplantingen, Sint-Jansvuren, Oogst-en Joelfeesten georganiseerd: deze volksfeesten worden gefilmd en de muziek wordt op plaat gezet.
In mei 1942 wordt het tienjarig bestaan van de VJHC gevierd in het befaamde Jezuietenhof, op 17 mei gevolgd door de Meitrek naar Schilde en ‘s Gravenwezel.
Ook na de oorlog zet de jeugd- en trekkersschaar De Schalmei haar activiteiten voort.
Reeds van bij de oprichting te Antwerpen in augustus 1948 sluit De Schalmei aan bij de Volkskulturele Gemeenschap (VKG) en is er een intense samenwerking.
Begin 60er jaren verenigen oud-Schalmeileden zich in de familie-wandelkring Wandelvreugd.
In april 1965, 30 jaar na de oprichting van Schalmei, wordt er in het Kasteel van Schoten een overzichtstentoonstelling georganiseerd onder het motto “Schalmeiherinneringen. Oorsprong en Ontwikkeling”.
Het 40-jarig bestaan wordt gevierd op 7 februari 1976.
Op 4 mei 1982, bijna 50 jaar na de oprichting, verliest De Schalmei zijn stichter en bezieler Toon De Jonck. Na het overlijden van Toon De Jonck nam Frans De Bie het verdere voorzitterschap op tot 2007.
2.3. Geschiedenis van het archief
Het archief werd verzameld door Toon De Jonck en werd door zijn erven, mede door zijn dochter Erika, aan het ADVN overgdragen.
2.4. Verwerving: Het archief werd in 2005 door het ADVN verworven.

3. Inhoud en structuur
3.1. Bereik en inhoud
Het verenigingsarchief over de jaren 1935-1982 bevat documenten betreffende het beheer, de administratie (o.a. de ledenadministratie), de financiën, de werking en de activiteiten. Daarnaast bevat het stukken betreffende de aansluiting, de contacten en de samenwerking met andere verwante organisaties waarvan de Vlaamse Jeugdherbergcentrale (VJHC), het Vlaams Instituut voor Volksdans en Volksmuziek (later: voor Volkskunst/VIVO) en de Vlaamse Toeristenbond (VTB) de voornaamste zijn. In het archief zijn tevens vele partituren van volkliederen en volksdansmuziek, alsook diverse liederenbundels aanwezig. Verder omvat het een uitgebreide collectie documentatie inzake diverse vormen van volkskunst in het algemeen, naast een verzameling kranten die in het bijzonder het einde van Wereldoorlog II, de bevrijding en de repressie illustreren.
Opmerkelijk zijn een verzameling geboortekaartjes over de jaren 1930-1970, de Schalmei-draadpoppen die gedeeltelijk van de poppenkast Johan Zwijsen afkomstig zijn en de collectie tijdschriften inzake het jeugdleven en de de trekkerswereld.
3.2. Selectie
Enkele stukken waren aangestast door schimmel en werden naar de desbetreffende collectie overgebracht.
3.3. Aanvullingen

4. Voorwaarden voor raadpleging en gebruik
4.1. Voorwaarden voor raadpleging: nog te bepalen
4.3. Taal en schrift: Nederlands
4.5. Toegangen: overdrachtslijst

5. Verwant materiaal
5.3. Verwante beschrijvingseenheden
Archief Toon De Jonck (BE ADVN AC 639)
Archief Frans Van der Auwera (BE ADVN AC 193)

8. Plaatsing
D12513-D12542; F187-F197; G43