In het oog: De hoed en Majoor Kopaf

hoed Jozef Grote
praktisch: 
ADVN, leeszaal
13-06-2009
soort: 
leeszaalexpo

Op 13 juni 1909 bezocht koning Leopold II de festiviteiten in Antwerpen rond de verwerving door België van de Congolese kolonie het jaar voordien. Na afloop werd de koning naar het station begeleid door de jagers-verkenners (de zgn. ‘chaskes’) van de burgerwacht. Toen de troepen daarna ontbonden werden op de Kunstlei (nu: Frankrijklei), passeerde daar de student Jef Grote die op weg was naar een flamingantische meeting in café Wagner. Hij hoorde de dienstdoende majoor van de burgerwacht, Edward Albrecht, de bevelen in het Frans geven. Nochtans had een amendement op de wet van 9 september 1897 betreffende de organisatie van de burgerwacht het gebruik van het Nederlands ingevoerd voor het beheer van de tuchtraden, de opleiding en de bevelvoering in de burgerwacht in Vlaanderen. Jef Grote riep daarom tot de majoor dat hij het Nederlands moest gebruiken, waarop majoor Albrecht met zijn sabel de strooien hoed van Grote kliefde. Die vluchtte daarop naar de flaminganten-meeting waar hij zijn verhaal deed.

 

VPR_001511_C-imp.jpg

Karikatuur van het incident tussen majoor Edward Albrecht en Jozef Grote in Antwerpen op 13 juni 1909. [VPR1511]

De verontwaardiging over het incident, waarbij de dader de spotnaam ‘Majoor Kopaf’ werd toebedacht, vertaalde zich daarop in een maandenlange persstorm en verschillende parlementaire interpellaties, terwijl ter zake verschillende meetings werden georganiseerd, pamfletten verspreid en almanakken gepubliceerd. Het incident met het hoofddeksel vormde immers een geschikte aanleiding om de niet-naleving van de taalwetgeving aan te klagen en groeide uit tot symbool van de strijd voor de toepassing van de taalwetten.

Het archief van Jozef Grote werd door de familie aan het ADVN overgedragen en biedt een uitstekende mogelijkheid om aan de hand van de gebeurtenissen en verklaringen na het incident het klimaat te schetsen, waarin de taalstrijd langzamerhand tot een nationale strijd zou uitgroeien.