1. Identificatie
1.1. Referentie/Code: BE ADVN AC575
1.2. Titel: Archief Davidsfonds (DF) afdeling Essen
1.3. Datering: 1912-1993
1.4. Beschrijvingsniveau: Bestand
1.5. Omvang en medium van de beschrijvingseenheden: 5 m
2. Context
2.1. Naam van de archiefvormer: Davidsfonds Essen; Davidsfonds Wildert; Gilde ‘Vlaamsch Katholiek Leven’
[voor de titel van het archief werd de naam van de laatste (huidige) archiefvormer gebruikt]
2.2. Institutionele geschiedenis
De Davidsfondsafdeling Essen is gegroeid uit drie verenigingen: de Gilde ‘Vlaamsch Katholiek Leven’ en de Davidsfondsafdelingen Essen en Wildert.
De Gilde ‘Vlaamsch Katholiek Leven’, opgericht in 1912, had een eigen ‘boekerij’ en een ledentijdschrift (“Ons Werk”). Daarnaast was er aandacht voor het toneel en werden er ondermeer voordrachten, zangavonden en 11 juli-vieringen georganiseerd.
Het Davidsfonds Essen werd opgericht op 27 oktober 1927, in nauwe coöperatie met of als voortzetting van de activiteiten van de Gilde, waarvan de naam bleef gebruikt worden (tot circa 1961). Naast de boekerij, was er ook een toneelafdeling (sedert 1930 aangesloten bij het Algemeen Katholiek Vlaams Toneelverbond) en een studiekring. Er was tijdens het Interbellum ook aandacht voor de flamingantische eisen inzake o.m. de taalwetten en amnestie en men nam ook deel aan de Grammensactie, aan de nationale zangavonden in Brussel en de IJzerbedevaarten; tevens werden jaarlijks Lutgart- en Guldensporenvieringen gehouden. Na de oorlogsjaren werd in 1946 (definitief in 1948) de ‘Gilde-Davidsfonds’-werking hervat.
Op 8 november 1947 werd de Davidsfondsafdeling Wildert opgericht. Binnen de afdeling ontstonden de toneelgilde ‘Elck wat wils’, de poppenkast ‘Tijl en de Lamme Goedzak’, de Katholieke Filmliga, de ‘huisvlijtgroep’ en de Kulturele Kring. (er was ook een Jong-Davidsfonds Wildert, van 1960 tot april 1963). Vanaf 1949 werd het periodiek “Belleman” uitgegeven (in 1958 veranderd in “De Heraut” en vanaf 1963 in “Kultureel Kontakt”). Er werden o.a. toneelavonden, tentoonstellingen, voordrachten, filmvoorstellingen, muziekavonden enz. ingericht, naast de jaarlijkse Lutgart- en 11 juli-vieringen en opstelprijskampen. Ook deze afdeling nam deel aan de IJzerbedevaarten, naast flamingantische acties zoals de Marsen op Brussel, het protest tegen de talentelling, de acties voor amnestie, de vervlaamsing van de Leuvense Universiteit en de protestmars tegen het Franstalig overwicht op de Wereldtentoonstelling in 1958. Er was ook protest tegen ééntalige Franse verkeersborden in Essen en een Leeuwenvlagactie in 1967. DF-Wildert lag mede aan de basis van het Gemeentelijk Guldensporencomité, het plaatselijke Sinterklaascomité en de gemeentelijke Boerenkrijgherdenking in 1948.
Toen de Davidsfonds-afdeling Essen dreigde stil te vallen, werd in 1969 de samenwerking met de afdeling Wildert aangegaan, onder de naam Davidsfonds Essen (vanaf 1970; voordien werden de namen Davidsfonds Wildert, Davidsfonds Wildert-Essen en Davidsfonds Essen-Wildert gebruikt). De vermelde soort activiteiten werden voortgezet, aangevuld door de Cransavonden en jaarlijkse Kunst- en Huisvlijttentoonstellingen; er kwamen ook Leesclubs en vanaf 1978 werd jaarlijks de culturele prijs ‘Den Suykeren Buyk’ uitgereikt.
2.3. Geschiedenis van het archief
Het archief werd samengesteld uit de archieven van resp. de Gilde ‘Vlaamsch Katholiek Leven’ en de Davidsfondsafdelingen Essen en Wildert. Het werd over de periode 1947 tot circa 1992 verzameld en geordend door Jul Van Agtmael. Die vulde het aan door verslagen van de afdeling uit het centraal Davidsfondsarchief te kopiëren.
2.4. Verwerving: Het archief werd in 2003 door het ADVN verworven.
3. Inhoud en structuur
3.1. Bereik en inhoud
Het verenigingsarchief van de Davidsfonds-afdeling Essen (en de voorgangers: de Gilde ‘Vlaamsch Katholiek Leven’ en de Davidsfondsafdelingen Essen en Wildert) over de jaren 1910 tot de jaren 1990, bevat dossiers en documenten betreffende het beheer, de administratie, de financiën en de activiteiten, naast documentatie.
3.2. Selectie
Er werden geen documenten voor de dubbelafdeling of ter vernietiging geselecteerd.
3.3. Aanvullingen
Een ordening volgens archiefvormer was gezien de verwevenheid van de verschillende vormers en de aan de overdracht voorafgaande doorgevoerde ordening niet meer mogelijk. Daarom werd geopteerd om op het geheel het gebruikelijke ordeningsschema voor verenigingsarchieven toe te passen. Daarbij werd ernaar gestreefd de vermelde aangebrachte ordening te handhaven, mét de annotaties terzake.
3.4. Ordening
Een ordening volgens archiefvormer was gezien de verwevenheid van de verschillende vormers en de aan de overdracht voorafgaande doorgevoerde ordening niet meer mogelijk. Daarom werd geopteerd om op het geheel het gebruikelijke ordeningsschema voor verenigingsarchieven toe te passen. Daarbij werd ernaar gestreefd de vermelde aangebrachte ordening te handhaven, mét de annotaties terzake.
4. Voorwaarden voor raadpleging en gebruik
4.1. Voorwaarden voor raadpleging: deels raadpleegbaar
4.3. Taal en schrift: Nederlands
4.4. Fysieke kenmerken en technische vereisten:
De affiches in D1619-D1624 werden, gezien hun materiële staat, niet overgebracht naar de AV-afdeling.
4.5. Toegangen: overdrachtslijst
5. Verwant materiaal
5.1. Bestaan en bewaarplaats van originelen
De originelen van inventarisnummer 2.10.1 bevinden zich in het Davidsfondsarchief in het KADOC-K.U.Leuven.
5.4. Publicaties
J. Van Agtmael, Kroniek van 75 jaar Davidsfonds Essen, 1927-2002, Essen, 2002.
8. Plaatsing
D1597-D1624; D1686-D1695; D9289