1. Identificatie
1.1. Referentie/Code: BE ADVN AC862
1.2. Titel: Archief Hilaire Gravez
1.3. Datering: 1912-1993
1.4. Beschrijvingsniveau: Bestand
1.5. Omvang en medium van de beschrijvingseenheden: circa 1,2 meter
2. Context
2.1. Naam van de archiefvormer: Hilaire Gravez
2.2. Institutionele geschiedenis
Hilaire Gravez (°Gijzegem, 8 april 1889 - + Aalst, 3 september 1974). Van jongsaf actief in de Vlaamse studentebeweging. Aan het Sint-Jozefcollege te Aalst was hij een van de krachten achter de oprichting van de Katholieke Vlaamsche Studentengilde (1908), later medestichter van de katholieke, Vlaamse studentenkring Amicitia. Door zijn opleiding als arts beleefde hij de Eerste Wereldoorlog gedurende vier jaar als arts-officier aan het IJzerfront. Daar kwam hij in contact met mensen als Frans Daels en Cyriel Verschaeve. Gravez was dan ook nauw betrokken bij de gebedenbonden, de studiekringen en de Heldenhulde. Ook was hij medewerker aan het dagblad Ons Vaderland en later (1917) hoofdredacteur van het frontblad Uit ‘t Land van Aelst. Vanaf 1917 zetelde hij in de Legervergadering van de Frontbeweging.
Na de oorlog hervatte Hilaire Gravez zijn studies te Gent waar hij snel voorzitter werd van het Algemeen Vlaamsch Hoogstudentenverbond. Hij engageerde zich volop in de Vlaamse strijd en werd daarvoor in 1929 (tot 1932 en van 1936 tot 1939) beloond met het mandaat van Vlaams-nationaal senator.
Gravez bekommeerde zich ook om de Vlaams-nationale jeugd. In 1933 werd hij leider van het Algemeen Vlaamsch Nationaal Jeugdverbond (AVNJ). Een jaar later werd hij ook leider van de VNV-jeugdcentrale. Echter door zijn onafhankelijke koers kreeg hij tegenwind van zowel VNV-leider Staf De Clercq als van propagandaleider Reimond Tollenaere. Toen Gravez in maart 1938 openlijk verklaarde dat het AVNJ los stond van het VNV werd hij afgezet als jeugdleider en vervangen door Edgar Lehembre. Hij bleef niettemin (1936 tot 1940) hoofdredacteur van het maandblad Deltakamp.
Na 1940 radikaliseerde zijn houding ten opzichte van de collaboratie met de Duitse bezetter. Hij werd lid van de Algemene SS-Vlaanderen, secretaris voor de Zannekin Arbeidsgemeenschap voor Zuid-Vlaanderen en later, in 1943, benoemd tot Ambtsleider voor Volksgezondheid van de Duitsch-Vlaamsche Arbeidsgemeenschap (DeVlag). Na de bevrijding (september 1944) vluchtte hij naar Lüneberg (Duitsland) waar hij bataljonsdokter was bij het Vlaamse Jeugdbataljon, later de Vlaamse Waffen-SS Divisie Langemarck.
Hilaire Gravez werd niet gespaard door de repressie. In december 1946 werd hij veroordeeld tot levenslange opsluiting. Uiteindelijk bleef hij in de cel tot mei 1950. Hoewel hij zich na zijn vrijlating afzijdig hielt van enige vorm van politiek, bleef hij zich engageren binnen de Vlaams-nationale kringen. Zo werd hij voorzitter van het Verbond der Vlaamse Oud-Strijders (VOS) en (ere)voorzitter van het Sint-Maartensfonds.
2.3. Geschiedenis van het archief
Het archief werd samen met het persoonsarchief van Magda Haegens (BE ADVN AC861) na de dood van Magda Haegens doorgegeven aan Emiel en Magda Verstrepen-Haegens.
2.4. Verwerving: Het archief werd in 2009 verworven.
3. Inhoud en structuur
3.1. Bereik en inhoud
Het persoonsarchief bevat over de jaren 1912-1993 naast algemene stukken (lidmaatschappen, verjaardagen,...) vooral specifieke documenten betreffende zijn beroep als geneesheer en de repressie.
4. Voorwaarden voor raadpleging en gebruik
4.1. Voorwaarden voor raadpleging: deels raadpleegbaar
4.3. Taal en schrift: Nederlands
4.5. Toegangen: overdrachtslijst
5. Verwant materiaal
5.3. Verwante beschrijvingseenheden
BE ADVN AC861 - Archief Magda Haegens
5.4. Publicaties
Hilaire Gravez. Portret van een Vlaams-nationalist: Gijzegem 1889 - Aalst 1974 / Frans Van Campenhout. — 38 p.: ill.; 24 cm.
8. Plaatsing
D13031-D13040